-
Ο μαγικός κόσμος της τεχνικής (index)
Το αφιέρωμα στην τεχνική τραβάει σε μήκος και σε πλάτος περισσότερο απ’ όσο το είχα υπολογίσει, όμως νιώθω πως έχω πιάσει ένα θέμα με πολλά πλοκάμια και θα προσπαθήσω να τα αναλύω ένα ένα προκειμένου να φτιάξουν ένα λίγο μοντουλαριστό κείμενο που να μπορεί να διαβαστεί. Οπότε εδώ θα κρατήσω ένα ευρετήριο των κεφαλαίων ελπίζοντας να μη γίνει τόσο χαοτικό το αποτέλεσμα. Έτσι:
Στο πρώτο μέρος τσαλαβούτησα λίγο στις σχέσεις εξουσίας που δημιουργεί ο τεχνικός μας κόσμος. Στο πώς η παλιά σχέση εργοδότη/εργαζόμενου αναπαράγεται στη σχέση εταιρίας/καταναλωτή και στην παράδοξη κατάσταση να έχουμε σήμερα στα χέρια μας τόσο μεγάλη παραγωγική ισχύ και συσσωρευμένο κεφάλαιο που παρόλαυτά περιορίζεται και σπαταλιέται σε ακίνδυνα γκατζετάκια χωρίς μεγάλη προστιθέμενη αξία. Αυτό το παράδοξο είναι το κατάλοιπο της χρυσής 30ετίας, όπου η υπεραξία μοιραζόταν πιο δίκαια μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών και έτσι οι πρώτοι δεν ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα να αλλάξουν τις σχέσεις μεταξύ τους. Από το ’70 και μετά αυτή η συνεννόηση φθίνει και παρά τις όποιες προσπάθειες από εδώ κι από εκεί, δεν έχουμε ιδιαίτερη αλλαγή αυτής της εξουσιαστικής μορφής σχέσεων.
Στο δεύτερο μέρος αναλώθηκα να εξηγήσω για ποιο λόγο δεν μπορούμε να μιλάμε στη δύση για προλετάριους με τη μορφή και τα χαρακτηριστικά που είχαν στο 19ο αιώνα και άρα είναι παράλογο να περιμένουμε από τους σημερινούς πολίτες να δράσουν ως προλετάριοι του 1850. Αυτό το αφαιρετικό δίπολο κεφαλαιούχος/προλετάριος έχει ακόμα ισχύ στον τρίτο κόσμο, αλλά ο τρίτος κόσμος δεν μπορεί να συγκριθεί με τον πρώτο και δεν θα πρέπει να μας μπερδεύουν οι διάφοροι λεκτικοί ακροβατισμοί που χρησιμοποιούμε για εντυπωσιασμό (πχ κινεζοποίηση των σχέσεων εργασίας).
Επιπλέον, πασάλειψα το ποιες ιστορικές δυσκολίες αντιμετώπισε το μοντέλο των προλετάριων στην εξουσία και με ποιο τρόπο αυτές οι δυσκολίες καταδίκασαν τη λέξη σοσιαλισμός να μετατραπεί από μια ουτοπική εδέμ σε έναν καταπιεστικό μηχανισμό, που ανάγκασε το σοσιαλιστή όργουελ να εφεύρει καινούργιους όρους για να τον περιγράψει, και γιατί το λενινιστικό όνειρο της κατάληψης της εξουσίας δεν είναι αρκετό από τη στιγμή που διατηρεί σταθερή τη σχέση εξουσίας εργαζόμενου/εργοδότη ανεξάρτητα αν αυτός ο εργοδότης θεωρητικά είναι ο ίδιος ο λαός (στην ουσία όμως είναι οι μάνατζερς).
Στο τρίτο μέρος είπα να καλύψω τα 4 βασικά πολιτικά στοιχεία που (όσο μπορώ να διακρίνω) δημιούργησαν τον ιστορικό συμβιβασμό μεταξύ εργαζόμενων/εργοδοτών με διαιτητή το κράτος, συμβιβασμός που έληξε λίγο πολύ το ’70. Από πολλά σχόλια που διάβασα, μάλλον δεν έγινε πολύ κατανοητό το γεγονός πως τα στοιχεία αυτά, καίτοι αναγκαία σήμερα για να δημιουργήσουν μια μεγαλύτερη ισότητα μέσα στην κοινωνία, δεν είναι ικανά να μας μεταφέρουν πίσω στο ’60 και για να είμαι ειλικρινής δεν θα το ήθελα κιόλας. Όλο το αφιέρωμα έχει στόχο την υπέρβαση της εξουσιαστικής σχέσης που διαπερνά όλο τον κόσμο από τον πόλεμο και μετά. Η γενιά του μάη το υποσχέθηκε, αλλά κιότεψε, τα έκανε αβαβά, δεν είχε τα εργαλεία (δύσκολα το βιβλιαράκι του μάο αποτελεί ικανό οδηγό για τη γαλλία του 1970). Όπως κι αν το θέσουμε, άφησε το εγχείρημα κυρίως σε μερικά ωραία συνθήματα και αποφάσισε να υποταχθεί σε αυτή τη σχέση, ιδιαίτερα όταν της πρότειναν τη θέση του σχετικού εξουσιαστή (aka στέλεχος).
Άρα για να συμβεί αυτή η υπέρβαση είναι αναγκαία η κατάληψη της εξουσίας από ανθρώπους που θα εκφράζουν μια κάποια κοινωνική πλειοψηφία και θα έχουν εξισωτικά οράματα στο κεφάλι τους, αλλά όπως νομίζω έχει γίνει εμφανές πολύ συχνά, διατηρώ μια μεγάλη καχυποψία απέναντι σε αυτές τις “αγαθές” ελίτ. Πιστεύω πως παρόλες τις καλές προθέσεις τους, η φύση του μοντέλου είναι στρατηγικά λανθασμένη με αποτέλεσμα να οδηγεί με σχεδόν μαθηματική ακρίβεια στον εκφυλισμό και την εγκατάλειψη των εξισωτικών στόχων. Βασική ουτοπική φιλοδοξία αυτής της πολυλογίας είναι πως θα αναγκάσουμε αυτές τις ελίτ να αυτοκαταργηθούν και θα τις αποτρέψουμε στο ενδιάμεσο από το να εκμεταλλευτούν τη θέση τους. Το γεγονός πως το μοντέλο των φωτισμένων ελίτ που σκέφτονται την κοινωνία καταλήγει σχεδόν πάντα σε εκφυλισμένες ελίτ που σκέφτονται τον εαυτό τους και την αναπαραγωγή τους δεν είναι τυχαίο πως το βλέπουμε να αναπαράγεται σταθερά και γεωγραφικά και χρονικά παντού τόσο στον πρώτο (δυτικό) όσο και τον δεύτερο (του υπαρκτού σοσιαλισμού) ή τον τρίτο κόσμο.
Στο τέταρτο μέρος (σε 2-3 μέρες θα δημοσιευτεί) θέλω να ασχοληθώ επιτέλους με διάφορα παραδείγματα αυτού που υπονόησα στο πρώτο μέρος. Πως εμείς οι δυτικοί έχουμε στα χέρια μας συσσωρευμένο χρηματικό κεφάλαιο και γνώσεις σε βαθμό που δεν μπορεί να συγκριθεί με καμιάς κοινωνίας στην ιστορία και πως παρόλαυτά σπαταλάμε αυτό το κεφάλαιο σε καταναλωτικά αντικείμενα χωρίς ιδιαίτερη αξία. Το αυτοκίνητο είναι ένα διαδεδομένο και χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας κτηνώδους δύναμης που χρησιμοποιείται για να μας πηγαίνει βόλτες ή να μας μποτιλιάρει στην κίνηση. Το smartphone ή ο υπολογιστής είναι ένα λιγότερο απτό αλλά εξίσου σημαντικό παράδειγμα κτηνώδους ισχύος που το χρησιμοποιούμε για να καλλιεργούμε ηλεκτρονικές πατάτες στο farmville στη δουλειά, την ώρα που ο εργοδότης μας λίγο πολύ μας λέει ότι μας κάνει και χάρη που δουλεύουμε για πάρτη του. Άρα είμαστε καταδικασμένοι να αγοράζουμε άχρηστα γκατζετάκια ή μπορούμε να κάνουμε κάτι με αυτό το κεφάλαιο (ως χρήμα, γνώση, τεχνολογία κ.λπ.) αντί να διατηρούμε τη σχέση εξουσίας εργαζόμενου/εργοδότη?
πέμπτο
έκτο
έβδομο
6 Responses to “Ο μαγικός κόσμος της τεχνικής (index)”
Leave a Reply
Τα πιο φρέσκα σχόλια
- Μεσσιανισμός: μια λέξη-κλειδί του 2011 « Κόκκινο πανί on Φαντασιώσεις μεγαλείου πολλών ταχυτήτων
- Waste on Ο μαγικός κόσμος της τεχνικής (index)
- Waste on Ο μαγικός κόσμος της τεχνικής (index)
- saboteur on Ο μαγικός κόσμος της τεχνικής (index)
- uqbar on Ο μαγικός κόσμος της τεχνικής (index)
- grsail on Ο μαγικός κόσμος της τεχνικής (index)
- ks on Ο μαγικός κόσμος της τεχνικής (index)
- Waste on Δύσκολοι καιροί για εκδότες (επαναληπτικές εξετάσεις Α’ εξάμηνου 2011)
- Waste on Αίμα και σπέρμα
- dimdoc on Δύσκολοι καιροί για εκδότες (επαναληπτικές εξετάσεις Α’ εξάμηνου 2011)
- Sternos on Αίμα και σπέρμα
- poltergeist on Δύσκολοι καιροί για εκδότες (επαναληπτικές εξετάσεις Α’ εξάμηνου 2011)
- Waste on Δύσκολοι καιροί για εκδότες (επαναληπτικές εξετάσεις Α’ εξάμηνου 2011)
- Waste on Αίμα και σπέρμα
- Waste on Δύσκολοι καιροί για εκδότες (επαναληπτικές εξετάσεις Α’ εξάμηνου 2011)
- Waste on Δύσκολοι καιροί για εκδότες (επαναληπτικές εξετάσεις Α’ εξάμηνου 2011)
- Αμετανόητος on Αίμα και σπέρμα
- dimdoc on Δύσκολοι καιροί για εκδότες (επαναληπτικές εξετάσεις Α’ εξάμηνου 2011)
- Boxer on “Υπάρχουν πετρέλαια” Γεώργιος Αλ Καστρί (ο δεύτερος)
- hawkeye on Ήλιε ήλιε αρχηγέ